گفتار درمانی چیست؟
گفتار درمانی شاخه‌ای از علوم توانبخشی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با گفتار، زبان، صدا، و بلع می‌پردازد. این حوزه تخصصی به افراد کمک می‌کند تا توانایی‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند و مشکلاتی مانند تأخیر در رشد زبان، اختلالات صوتی، لکنت یا مشکلات بلع را کاهش دهند یا برطرف کنند.
گفتار درمانی برای افرادی که اختلالات گفتاری و مشکلات ارتباطی را تجربه می کنند، می تواند بسیار کمک کننده باشد. اختلال گفتار مانع از برقراری ارتباط درست و کامل فرد با دیگران می شود.
اختلالات گفتاری چیست؟
اختلالات گفتار می تواند بر نحوه ایجاد صداها و ایجاد کلمات تأثیر بگذارد. برخی از اختلالات صوتی ممکن است به عنوان اختلالات گفتاری در نظر گرفته شوند. برخی از افراد مبتلا به اختلالات گفتاری نمی توانند افکار خود را بیان کنند. این ممکن است منجر به مشکلات عزت نفس و ایجاد افسردگی شود.
یک گفتار درمانگر می تواند از گفتار درمانی برای درمان چندین بیماری استفاده کند که شامل موارد زیر است:
لکنت زبان
لکنت یک اختلال گفتاری است که متخصصان آن را تکرار صداها، هجاها یا کلمات مشخص می کنند. فرد مبتلا به لکنت اغلب کلمات، هجاها یا عبارات را تکرار یا طولانی می کند.
فرد مبتلا به لکنت می داند که چه می خواهد بگوید، اما در صحبت کردن واضح یا به روشی که به طور طبیعی جریان دارد مشکل دارد.
مردم اغلب از لکنت به عنوان لکنت زبان نیز یاد می کنند.
آفازی
آفازی اختلالی است که باعث می شود فرد در زبان یا گفتار دچار مشکل شود. آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول زبان هستند ممکن است باعث آفازی شود. سکته مغزی علت اصلی این بیماری در بزرگسالان است.
فرد مبتلا به آفازی ممکن است توانایی خود را در بیان و درک زبان از دست بدهد و همچنین ممکن است در خواندن یا نوشتن مشکل داشته باشد. مطالعات نشان می دهد که گفتار درمانی می تواند در درمان افراد مبتلا به آفازی موثر باشد.
چه زمانی به گفتار درمانی نیاز است؟
نیاز به گفتار درمانی زمانی احساس می‌شود که فرد با مشکلاتی در زمینه‌های گفتار، زبان، صدا یا بلع مواجه شود که بر توانایی او در برقراری ارتباط مؤثر یا عملکرد روزانه تأثیر منفی بگذارد. برخی از مواردی که نیاز به گفتار درمانی را ضروری می‌سازد عبارتند از:
تأخیر در رشد گفتار و زبان
اگر کودکی نسبت به همسالان خود با تأخیر در شروع به صحبت کردن مواجه باشد یا دایره لغات و توانایی‌های زبانی او کمتر از حد انتظار باشد، این درمان می‌تواند کمک‌کننده باشد.
لکنت و اختلالات روانی گفتار
افرادی که دچار لکنت یا سایر اختلالات در روانی گفتار هستند، ممکن است به کمک این روش از درمان نیاز داشته باشند تا بتوانند به صورت روان‌تر و بدون تکرار یا مکث صحبت کنند.
اختلالات صوتی
اگر صدای فرد دائماً خشن، گرفته یا به شکلی غیرطبیعی تغییر کند، گفتار درمانی می‌تواند به بهبود و تنظیم صدا کمک کند.
مشکلات درک و بیان زبانی
در مواردی که فرد در فهمیدن صحبت‌های دیگران یا بیان افکار و احساسات خود دچار مشکل است، این درمان می‌تواند این مهارت‌ها را تقویت کند.
اختلالات بلع
افرادی که به دلیل مشکلات عصبی یا جسمی در بلعیدن غذا یا مایعات مشکل دارند، نیاز به گفتار درمانی دارند تا این توانایی را بهبود بخشند.
اختلالات گفتاری ناشی از آسیب‌های مغزی
افرادی که به دلیل سکته مغزی، آسیب‌های مغزی یا بیماری‌های عصبی دچار مشکلات گفتاری شده‌اند، ممکن است نیاز به گفتار درمانی داشته باشند.
در این موارد، گفتار درمانی می‌تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی فرد ایجاد کرده و او را در برقراری ارتباط مؤثرتر و بهتر یاری دهد.
چه چیزی باعث اختلالات گفتاری می شود؟
اختلالات گفتاری تارهای صوتی، ماهیچه ها، اعصاب و سایر ساختارهای داخل گلو را تحت تأثیر قرار می دهد.
علل آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آسیب به تارهای صوتی
- ضربه مغزی
- ضعف عضلانی
- ضعف تنفسی
- سکته های مغزی
- پولیپ ها یا گره های روی تارهای صوتی
- فلج تارهای صوتی
افرادی که شرایط خاص پزشکی یا رشدی دارند نیز ممکن است دچار اختلالات گفتاری باشند. شرایط رایجی که می تواند منجر به اختلالات گفتاری شود عبارتند از:
- اوتیسم
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
- سکته های مغزی
- سرطان دهان
- سرطان حنجره
اختلالات گفتار می تواند به طرق مختلف ایجاد شود. مانند:
- آسیب های عصبی به مغز
- فلج عضلانی
- ناهنجاری های ساختاری
- تاخیرهای رشدی
اختلالات گفتاری ممکن است ارثی باشد و در طول زمان در فرد خود را نشان دهد.
علائم اختلال گفتار چیست؟
بسته به علت اختلال گفتار، علائم متعددی ممکن است وجود داشته باشد. علائم رایجی که افراد مبتلا به اختلالات گفتاری تجربه می کنند عبارتند از:
- تکرار صداها که بیشتر در افرادی که لکنت دارند دیده می شود
- اضافه کردن صداها و کلمات اضافی
- کلمات طولانی
- انجام حرکات تند در حین صحبت کردن که معمولاً در سر ایجاد می شود
- چندین بار پلک زدن در حین صحبت کردن
- نا توانی واضح هنگام تلاش برای برقراری ارتباط
- مکث های مکرر هنگام صحبت کردن
- تحریف صداها هنگام صحبت کردن
- گرفتگی صدا یا صحبت کردن با صدای خفته یا شنی
